Nowy program PFRON – rewolucja w dofinansowaniu samochodów
Program „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” wprowadzony przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) stanowi przełom w systemie wsparcia mobilności osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Zastępuje on dotychczasowe, często krytykowane za niską skuteczność, formy pomocy w zakupie pojazdów.
Program został podzielony na dwa główne komponenty, które odpowiadają na różne potrzeby osób niepełnosprawnych:
- „Mobilność osób z niepełnosprawnością” – skierowany na dofinansowanie zakupu samochodu
- „Wsparcie w uzyskaniu prawa jazdy” – obejmujący pomoc w zdobyciu uprawnień do kierowania pojazdem
Program „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” ma na celu zwiększenie niezależności osób z niepełnosprawnościami poprzez umożliwienie im swobodnego przemieszczania się i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym.
Kluczową zmianą jest znaczące zwiększenie kwot dofinansowania, które obecnie mogą pokryć nawet do 80% kosztów zakupu pojazdu. To istotna różnica w porównaniu z wcześniejszymi programami, gdzie wsparcie finansowe było często niewystarczające wobec rosnących cen samochodów.
Kto może ubiegać się o dofinansowanie na samochód?
Aby skorzystać z programu dofinansowania zakupu samochodu, należy spełnić określone kryteria kwalifikacyjne. Uprawnionymi do otrzymania wsparcia są:
- Osoby posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (lub równoważne)
- Osoby z niepełnosprawnością w wieku aktywności zawodowej lub dzieci i młodzież do 18 roku życia
- W przypadku dzieci i młodzieży – ich rodzice lub opiekunowie prawni
Istotnym wymogiem jest również kryterium dochodowe. Zgodnie z nowymi zasadami, miesięczny dochód wnioskodawcy nie może przekraczać:
- 65% przeciętnego wynagrodzenia na osobę samotnie gospodarującą
- 55% przeciętnego wynagrodzenia na osobę w rodzinie
Pierwszeństwo w uzyskaniu dofinansowania mają osoby aktywne zawodowo, uczące się lub będące w trakcie rehabilitacji zawodowej. Jest to zgodne z głównym celem programu, jakim jest zwiększenie mobilności osób niepełnosprawnych w kontekście ich aktywizacji społecznej i zawodowej.
Wysokość dofinansowania i rodzaje wspieranych pojazdów
Nowe zasady dofinansowania wprowadzają zróżnicowane kwoty wsparcia w zależności od potrzeb i sytuacji wnioskodawcy:
- Do 150 000 zł – dla osób wymagających specjalistycznych adaptacji pojazdu
- Do 120 000 zł – dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności
- Do 100 000 zł – dla osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
Maksymalna wysokość dofinansowania może wynieść do 80% kosztów zakupu samochodu, co stanowi znaczącą poprawę w porównaniu z wcześniejszymi programami.
Program obejmuje dofinansowanie zakupu:
- Nowych samochodów osobowych
- Używanych samochodów osobowych (nie starszych niż 5 lat)
- Specjalistycznych adaptacji pojazdów dostosowujących je do potrzeb osoby niepełnosprawnej
Specjalistyczne adaptacje pojazdów
Szczególnie istotnym elementem programu jest możliwość sfinansowania adaptacji pojazdu do indywidualnych potrzeb osoby niepełnosprawnej. Może to obejmować:
- Ręczne sterowanie gazem i hamulcem
- Automatyczną skrzynię biegów
- Specjalistyczne fotele obrotowe ułatwiające wsiadanie
- Rampy lub podnośniki dla wózków inwalidzkich
- Systemy mocowania wózków inwalidzkich w pojeździe
- Inne modyfikacje wynikające z indywidualnych potrzeb
Procedura składania wniosków o dofinansowanie
Proces ubiegania się o dofinansowanie zakupu samochodu został znacząco uproszczony w porównaniu z wcześniejszymi programami. Wnioski można składać:
- Elektronicznie – przez System Obsługi Wsparcia (SOW) dostępny na stronie PFRON
- Tradycyjnie – bezpośrednio w oddziałach PFRON
Do wniosku należy dołączyć:
- Kopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
- Dokumenty potwierdzające dochód
- Oświadczenie o aktywności zawodowej, edukacyjnej lub rehabilitacyjnej (jeśli dotyczy)
- W przypadku specjalistycznych adaptacji – dokumentację potwierdzającą konieczność ich zastosowania
Ważne: Zakup samochodu przed złożeniem wniosku i podpisaniem umowy z PFRON uniemożliwia uzyskanie dofinansowania. Procedura wymaga najpierw zatwierdzenia wniosku, a dopiero potem realizacji zakupu.
Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, beneficjent podpisuje umowę z PFRON określającą warunki dofinansowania, w tym okres karencji, w którym nie można sprzedać dofinansowanego pojazdu (zwykle 5 lat).
Dodatkowe formy wsparcia dla kierowców z niepełnosprawnościami
Oprócz dofinansowania zakupu samochodu, osoby niepełnosprawne mogą korzystać z innych form wsparcia związanych z mobilnością:
- Zwolnienie z opłaty rejestracyjnej pojazdu
- Możliwość ubiegania się o kartę parkingową dla osób niepełnosprawnych
- Ulgi w ubezpieczeniu OC dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności
- Dofinansowanie do kursu prawa jazdy w ramach modułu „Wsparcie w uzyskaniu prawa jazdy”
- Refundacja kosztów dostosowania pojazdu do potrzeb osoby niepełnosprawnej
Program „Wsparcie w uzyskaniu prawa jazdy” może pokryć do 90% kosztów kursu i egzaminów na prawo jazdy, co stanowi istotne uzupełnienie wsparcia w zakupie samochodu.
Praktyczne korzyści z nowego systemu dofinansowań
Nowe zasady dofinansowania samochodów dla osób niepełnosprawnych przynoszą szereg wymiernych korzyści:
- Zwiększenie mobilności i niezależności osób z niepełnosprawnościami
- Ułatwienie dostępu do rynku pracy i edukacji
- Poprawa jakości życia poprzez umożliwienie aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym
- Zmniejszenie barier transportowych, szczególnie w obszarach o słabo rozwiniętej komunikacji publicznej
- Możliwość dostosowania pojazdu do indywidualnych potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności
Dla wielu osób z niepełnosprawnościami własny, dostosowany samochód przestaje być luksusem, a staje się realnym narzędziem umożliwiającym samodzielne funkcjonowanie i pełne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym.
Program PFRON odpowiada na długoletnie postulaty środowisk osób niepełnosprawnych, które wskazywały na niewystarczające wsparcie w zakresie mobilności jako jedną z głównych barier w ich aktywizacji zawodowej i społecznej.
