Przebywanie na zwolnieniu lekarskim na przełomie roku kalendarzowego wiąże się z wieloma pytaniami dotyczącymi obliczania zasiłku chorobowego, podstawy jego wymiaru oraz okresu zasiłkowego. Kwestie te są szczególnie istotne dla pracowników, którzy długotrwale korzystają ze zwolnień lekarskich i muszą rozumieć, jak zmiana roku wpływa na ich świadczenia. W artykule wyjaśniamy najważniejsze zasady związane z zasiłkiem chorobowym na przełomie roku oraz sposób obliczania nowej podstawy wymiaru i okresu zasiłkowego.
Podstawowe zasady dotyczące zasiłku chorobowego
Zasiłek chorobowy to świadczenie pieniężne przysługujące osobom ubezpieczonym, które z powodu choroby nie mogą wykonywać pracy. Przed otrzymaniem zasiłku chorobowego pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego, które wypłaca pracodawca przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym (lub 14 dni w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50 lat).
Okres zasiłkowy to maksymalny czas, przez który ubezpieczony może pobierać zasiłek chorobowy. Standardowo wynosi on 182 dni, a w przypadku niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży – 270 dni.
Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy oraz okresy poprzedniej niezdolności do pracy, jeżeli przerwa między nimi nie przekraczała 60 dni. Ta zasada ma kluczowe znaczenie przy długotrwałych lub powtarzających się zwolnieniach lekarskich.
Wpływ przełomu roku na okres zasiłkowy
Przełom roku kalendarzowego nie ma żadnego wpływu na bieżący okres zasiłkowy. Oznacza to, że jeśli pracownik rozpoczął pobieranie zasiłku chorobowego przed końcem roku, a jego niezdolność do pracy trwa nadal w nowym roku, to okres zasiłkowy jest liczony nieprzerwanie.
Przykład: Pracownik rozpoczął zwolnienie lekarskie 1 października 2023 r. i kontynuuje je w 2024 r. Jego okres zasiłkowy (182 dni) będzie liczony od 1 października 2023 r., niezależnie od zmiany roku kalendarzowego.
Zmiana roku nie powoduje automatycznego „wyzerowania” czy rozpoczęcia nowego okresu zasiłkowego. Dopiero gdy między okresami niezdolności do pracy wystąpi przerwa przekraczająca 60 dni, rozpoczyna się nowy okres zasiłkowy. Jest to istotna informacja dla osób długotrwale chorujących, które mogą obawiać się utraty prawa do zasiłku z początkiem nowego roku.
Ustalanie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego na przełomie roku
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego to kwota, od której oblicza się wysokość świadczenia. Zgodnie z przepisami, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Na przełomie roku kalendarzowego mogą zachodzić następujące sytuacje:
Kontynuacja tego samego zwolnienia lekarskiego
Jeśli pracownik przebywa na tym samym zwolnieniu lekarskim na przełomie roku, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego nie ulega zmianie. Zasiłek jest obliczany według tych samych zasad co w poprzednim roku. Daje to pracownikom pewność, że ich świadczenia pozostaną stabilne mimo zmiany roku kalendarzowego.
Nowe zwolnienie po przerwie krótszej niż 3 miesiące
Gdy pracownik wraca do pracy po zwolnieniu lekarskim, a następnie w ciągu 3 miesięcy ponownie staje się niezdolny do pracy, podstawa wymiaru zasiłku pozostaje taka sama jak dla poprzedniego zasiłku, pod warunkiem że nie wzrosło jego wynagrodzenie.
Jeżeli między okresami pobierania zasiłków nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe, a w tym czasie nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy lub zmiana zasad wynagradzania, podstawę wymiaru zasiłku należy przeliczyć.
Nowe zwolnienie po przerwie dłuższej niż 3 miesiące
W przypadku gdy przerwa między okresami niezdolności do pracy przekracza 3 miesiące kalendarzowe, podstawę wymiaru zasiłku ustala się na nowo. Uwzględnia się wtedy wynagrodzenie z 12 miesięcy poprzedzających nową niezdolność do pracy. Może to być korzystne dla pracowników, którzy w międzyczasie otrzymali podwyżkę wynagrodzenia.
Praktyczne przykłady obliczania zasiłku chorobowego na przełomie roku
Przykład 1: Kontynuacja zwolnienia lekarskiego
Pracownik rozpoczął zwolnienie lekarskie 15 grudnia 2023 r. i kontynuuje je do 20 stycznia 2024 r. W tym przypadku:
- Za okres od 15 grudnia do 16 stycznia (33 dni niezdolności do pracy) otrzyma wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy
- Od 17 stycznia przysługuje mu zasiłek chorobowy z ZUS
- Podstawa wymiaru zasiłku będzie ustalona na podstawie wynagrodzenia z 12 miesięcy poprzedzających grudzień 2023 r.
- Przejście na nowy rok kalendarzowy nie wpływa na wysokość zasiłku ani okres zasiłkowy
Przykład 2: Nowe zwolnienie w nowym roku
Pracownik był na zwolnieniu od 10 listopada do 15 grudnia 2023 r. Następnie wrócił do pracy, a 10 stycznia 2024 r. ponownie zachorował. W tym przypadku:
- Ponieważ przerwa między zwolnieniami jest krótsza niż 3 miesiące, podstawa wymiaru zasiłku pozostaje taka sama (o ile nie zmieniło się wynagrodzenie)
- Jeśli przerwa między zwolnieniami jest krótsza niż 60 dni, okresy niezdolności do pracy wliczają się do tego samego okresu zasiłkowego
- Za pierwsze 33 dni niezdolności do pracy w 2024 r. pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy (licznik dni niezdolności do pracy „zeruje się” z początkiem nowego roku kalendarzowego)
Najczęstsze błędy i wątpliwości przy obliczaniu zasiłku chorobowego na przełomie roku
Podczas ustalania prawa do zasiłku chorobowego na przełomie roku często pojawiają się następujące wątpliwości:
1. Mylenie okresu zasiłkowego z limitem dni wynagrodzenia chorobowego – to dwie różne kwestie. Limit 33/14 dni wynagrodzenia chorobowego odnawia się z początkiem każdego roku kalendarzowego, natomiast okres zasiłkowy (182/270 dni) jest niezależny od roku kalendarzowego.
2. Nieprawidłowe ustalanie podstawy wymiaru zasiłku – szczególnie w przypadku zmian wynagrodzenia lub wymiaru etatu na przełomie roku. Pamiętaj, że jeśli w okresie 3 miesięcy od poprzedniego zwolnienia zmieniło się twoje wynagrodzenie, podstawa wymaga przeliczenia.
3. Błędne liczenie przerw między okresami niezdolności do pracy – ma to kluczowe znaczenie dla ustalenia, czy mamy do czynienia z kontynuacją tego samego okresu zasiłkowego, czy rozpoczyna się nowy. Warto dokładnie liczyć dni kalendarzowe między zwolnieniami.
Prawidłowe rozumienie zasad dotyczących zasiłku chorobowego na przełomie roku pozwala uniknąć nieporozumień i zapewnić odpowiednie świadczenia w okresie niezdolności do pracy. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z działem kadr lub bezpośrednio z ZUS, aby uzyskać informacje dostosowane do indywidualnej sytuacji. Pamiętaj, że przepisy dotyczące zasiłków chorobowych są dość skomplikowane, a każdy przypadek może mieć swoją specyfikę.
